❗ 2023 Sonrası Yeni Düzenleme ile Çocuk Teslimi Nasıl Yapılır? – Güncel Hukuki Rehber
2023 yılı itibariyle çocuk teslimi süreci Türkiye’de köklü biçimde değişti. Önceki yıllarda aile mahkemesi kararlarına dayalı olarak icra daireleri aracılığıyla yapılan çocuk teslim işlemleri, artık Adalet Bakanlığı’na bağlı Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri (ADSHM) tarafından yürütülüyor. Bu değişiklikle, çocuk teslimine ilişkin uygulama çok daha çocuk odaklı, psikososyal destekli ve zorlayıcı icra atmosferinden uzak bir hale getirildi.
Peki yeni sistem nasıl işliyor? Aile mahkemesi kararına rağmen çocuk teslim edilmezse ne olur? Tazyik hapsi hâlâ geçerli mi? Tüm bu soruların cevabını bu yazımızda bulabilirsiniz.
⚖️ Eski Sistem Neden Değişti?
Uzun yıllar boyunca çocuk teslimi işlemleri icra daireleri aracılığıyla yürütülüyordu. Ancak bu süreçte çocuklar genellikle icra memurları, polis eşliğinde, stresli bir ortamda teslim edilmekteydi. Bu uygulama, çocuğun üstün yararı ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle hem ulusal hem de uluslararası platformlarda eleştiriliyordu.
Bu gerekçeyle, 7343 sayılı Kanun ile İcra ve İflas Kanunu’nun 25/a maddesi yürürlükten kaldırıldı ve yeni bir çocuk teslim sistemi getirildi.
🏛️ Yeni Sistem Nasıl İşliyor?
1. Mahkeme Kararı Gerekli
Öncelikle çocukla kişisel ilişki kurulmasına veya teslimine dair kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunmalıdır.
2. Başvuru Nereye Yapılır?
Artık bu kararın uygulanması için icra dairesine değil, çocuğun bulunduğu yerdeki Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü’ne başvuru yapılır.
3. Uygulama Süreci
- Müdürlük uzmanları (psikolog, sosyal hizmet uzmanı, pedagog) eşliğinde işlem gerçekleştirilir.
- Zorla değil, çocuğun psikolojik güvenliği gözetilerek ikna yöntemiyle teslim sağlanır.
- Gerekirse kolluk kuvvetleri refakat eder; ancak bu, son çaredir.
4. Direnme Durumunda Ne Olur?
- Karara rağmen çocuğu teslim etmeyen veli hakkında tespit tutanağı tutulur.
- Bu tutanak ilgili aile mahkemesine sunulur.
⛓️ Tazyik Hapsi (Zorlama Hapsi) Uygulaması Devam Ediyor mu?
Evet. Her ne kadar İcra ve İflas Kanunu’ndaki ilgili madde kaldırılmış olsa da, çocuk teslimine engel olan veya mahkeme kararına uymayan kişiler hakkında aile mahkemesi hâkimi tarafından zorlama hapsi (tazyik hapsi) uygulanabilir.
Bu hapis cezası cezai değil, mahkeme kararını uygulatmaya yönelik bir hukukî yaptırımdır. Karara uymaya başlanmasıyla kişi serbest bırakılır.
👨👩👧👦 Çocuğun Rızası ve Yaşı Ne Kadar Etkilidir?
Yeni sistemde çocuğun yaşına ve iradesine büyük önem verilmektedir. Özellikle 7 yaş üzeri çocuklarda, uzmanlar çocuğun duygusal durumu, anne-baba ile ilişkisi ve görüşmek istememe nedenini değerlendirir. Çocuk açık şekilde görüşmeyi reddediyorsa, bu durum zorla teslimi engelleyebilir.
📜 Sonuç: Çocuk Yararını Önceleyen Modern Bir Sistem
Yeni çocuk teslimi sistemi, çocuğu icra müdürlüklerinde maruz kaldığı travmatik uygulamalardan koruyarak daha insani, daha koruyucu ve daha denetimli bir ortam sağlamaktadır. Hem çocuğun üstün yararı, hem de ebeveynlerin hukuki hakları yeni düzenleme sayesinde daha dengeli biçimde korunmaktadır.
❓ SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)
1. Çocuğumu bana teslim etmeyen eski eşime icraya başvurabilir miyim?
Hayır. 1 Ocak 2023 itibariyle çocuk teslimi artık icra daireleri yerine Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri aracılığıyla yapılmaktadır.
2. Mahkeme kararına rağmen çocuk teslim edilmiyorsa ne yapmalıyım?
İlgili müdürlüğe başvurarak çocuk teslimi sürecinin başlatılmasını talep edebilirsiniz. Teslim gerçekleşmezse tutanak tutulur ve aile mahkemesine başvurarak tazyik hapsi talep edebilirsiniz.
3. Tazyik hapsi uygulaması kalktı mı?
Hayır. İcra hukuku kapsamından çıkarılmıştır ancak aile mahkemeleri karara uymayan taraf hakkında tazyik hapsi kararı vermeye devam etmektedir.
4. Çocuğum babasına gitmek istemiyor. Ne olur?
Çocuğun iradesi özellikle 7-8 yaşından itibaren önem taşır. Uzmanlar çocuğun duygusal durumu ve beyanlarını değerlendirerek rapor oluşturur. Gerekli hallerde zorla teslim uygulanmayabilir.
İzmir’de çocuk teslimi, kişisel ilişki kurulması ve velayet sorunları konusunda profesyonel destek için Avukat Nur Tavlı ile iletişime geçebilirsiniz.
